نذر کردن یکی از اعتقادات دینی مردم است و افراد بر اساس فرهنگ خاص خود نذر می کنند. شخص با نذر کردن، خود را مم و متعهد به کاری می کند که در اصل، تکلیف و اامی در برابر آن نداشته است ولی همین که نذر کرد بر وی لازم می شود بر اساس آن عمل کند و تعهد خویش را به شکل وفا به مفاد نذر نشان دهد.نذر کردن به امامزاده ها نیز یکی از نذرهایی است که در بین مردم اجتماع رایج است.مردم بر این گمانند که با نذرهای مختلف و توسل جستن به امامزاده به حاجات خود می رسند؛ معمولاً نذرهایی که در امامزاده مرسوم است،پختن آش رشته، آش شله زرد و بیشتر نوعی آش به نام «کاچی» است. افرادی نیزکه از تمکن مالی برخوردارند، لوازم مورد نیاز امامزاده مانند فرش و قرآن را نذر می کنند. در گذشته نذرهایی مانند پختن آش کمتر مرسوم بوده و نذرهایی مانند روشن کردن شمع بیشتر طرفدار داشته است ؛ گاه در کنار بقعه مبارک، یک سقاخانه وجود داشته است که اهالی با توسل جستن به امامزاده و نذر به ایشان در آن شمع روشن می کردند.یکی از نذرهایی که در امامزاده در گذشته های دور رایج بوده است، قربانی کردن گوسفند و استفاده از پشم آن به عنوان فرش در اطراف بقعه بوده است (شریفی و شیر محمدی ،1392).
زیارت و توسل به وجود امام زادگان نتیجه نگرش شیعی است. نگرش در قالب نظمی سازمان یافته، تعریف می شود و به صورت برخی از محرک های خارجی عمل می کند و یا رفتار خاصی را می پذیرد. نگرش ها، عقاید و باورها ارتباط تنگاتنگی دارند و می توان گفت که زیربنای عقلی و منطقی عقاید و باورها را تشکیل می دهد «نگرش نتیجه آموزش است که بخش عمده آن در خانواده صورت می گیرد یا دست کم در روابط میان افراد پدید می آید.» (روش بلاو و نیون، 1370: 124). امام زادگان به عنوان بستر و محملی برای شکل گیری یا تقویت برخی نگرش ها و عقاید شیعی عمل کرده اند و مکان زیارت این فرصت و موقعیت را برای برقراری رابطه دینی، مذهبی و شکل دهی نگرش ها و عقاید فراهم ساخته است.
فرهنگ توسل به ائمه از دیر باز در مذهب شیعه رواج داشته است. افراد در گرفتاری های خود، یکی از راه های نجات را توسل به ارواح متعال ائمه و احفاد آن ها می دانند و این فرهنگ به صورت گسترده در میان عامه وجود دارد.شایان ذکر است، مرگ اندیشی و اعتقاد به دنیای پس از مرگ همواره یکی از دلایل نیاز انسان به نیروی فرا زمینی است و این نکته، در جایگاه امامزاده در زندگی مردم تأثیر زیادی داشته است. مردم گمان می کردند نزدیکی مزارشان به امامزاده باعث آرامش روحشان خواهد بود به همین سبب تلاش می کردند که مدفن نزدیکان و حتی خودشان در امامزاده باشند تا بعد از مرگ مورد عنایت شاهزاده(امامزاده) قرار بگیرند و در آخرت، شفیع آن ها باشد . این امر، خود نمونه بارز توسل به امامزاده برای جهان پس از مرگ بود.توسل به امامزاده برای رسیدن به حاجات از دیگر مسائلی است که مردم به آن اعتقاد دارند (شریفی و شیر محمدی ،1392).
از آثار و بناهای باقیمانده از گذشته، تاریخ و سابقه ی یک قوم به دست می آید. یکی از مهم ترین این آثار، بناهای تاریخی هستند که در هر گوشه از اجزای خود کلیدی نهفته دارند، کلیدی که می تواند گنج پنهان و گمشده ی تاریخ بشر را بگشاید. تعدد و تنوع داده های تاریخ روایی اما م زادگان همراه با تاریخ روایی مکان متبرکه، بر گستردگی این حوزه می افزاید زیرا «زیارتگاه ها با تاریخ و سوابق محلی که در آن قرار گرفته اند و یا قومی که حیات و ثبات خود را مدیون آن هستند، عجین شده اند و این پیوستگی سبب شده است تا این اماکن مقدس از عناصر مهم تاریخی به شمار آیند. آثاری که در هر گوشه از آن می توان اثری هنری، دست مایه ای و جای پایی از گذشته ها را یافت. چگونگی ساخت یک امام زاده و تاریخ ساخته شدن آن و انگیزه هایی که موجب به وجود آمدن آن شده است، روایت ها و حکایت هایی که در مورد آن نقل می شود همگی به بازشدن گره های کور و نکات مبهم تاریخ کمک می کنند. کارکردهای تاریخی زیارتگاه ها به دلیل ارتباط و تلفیقی که بین مذهب و فرهنگ یک قوم ایجاد کرده اند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است»(یوسفی جولندان، 1390: 21).
این بخش از تاریخ تشیع به دلیل عدم انعکاس در منابع رسمی، رایج و شناخته شده، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. تاریخ روایی شیعه، جزیی از سنت شفاهی شیعه و غالبا به صورت شفاهی، میراثی غنی همراه با آداب و رسوم و مناسک برجای نهاده است. روایت شفاهی این تاریخ می تواند ناشی از همان تقدس ذاتی موضوع باشد که کمتر تلاشی برای مکتوب و نوشتاری کردن آن( دنیوی ساختن متن)، صورت می گیرد. این در حالی است که تاریخ مکتوب بسیاری از اقوام را، اطلاعات گرفته شده از طریق گفته های شفاهی، تشکیل می‌دهد.
[1] position and holy shrines Imamzadeh
[2]Appealing to Imamzadeh
[3]The historic function of holy shrines
درباره این سایت